Een ode aan vrijwilligerswerk

Dit jaar viert Mechelen feest! De stad werd namelijk als eerste Belgische stad uitgeroepen tot Europese Vrijwilligershoofdstad. Met meer dan 500 actieve vrijwilligers (en een hoofdkantoor in jawel, Mechelen!) zijn ze bij Karavaan natuurlijk een beetje trots op zo’n titel. Lotte Rens, Europees Vrijwilligersambassadeur en oud-stagiaire bij Karavaan, vertelt ons wat meer over de Mechelse vrijwilligers.

Tekst: Liesl De Wolf // Interview: Lotte Rens

Mechelen is Europese vrijwilligershoofdstad van 2025. Dat verdient een heleboel feestelijkheden! Hoe zet de stad deze mooie titel in de verf?

Lotte: “2025 wordt het jaar van de Mechelse vrijwilligers. Het is een hele eer om als eerste Belgische stad de titel van Europese Vrijwilligershoofdstad te dragen. Daarnaast is het vooral een bekroning voor het eindeloze engagement van de duizenden vrijwilligers. We geloven sterk dat ze een onmisbare schakel zijn in onze solidaire en inclusieve stad. Dit jaar zetten we ons in om, naast het appreciëren, vrijwilligerswerk een extra boost te geven. Voor elk talent is er plaats, ongeacht of je nog op zoek bent naar waar je goed in bent of wat je graag doet. Voor iedereen is er ruimte om te ontdekken, jezelf te ontplooien en engageren. Vrijwilligerswerk moet toegankelijk zijn voor iedereen. Naast de lokale, Mechelse feestelijkheden verwelkomen we ook verschillende partners, organisaties en Europese steden om kennis te delen, ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.

“1 op 5 Mechelaars is vrijwilliger. De EVC-titel is een bekroning voor het eindeloze engagement van deze duizenden vrijwilligers.”

Op 9 en 10 mei organiseren we bijvoorbeeld een groots Vrijwilligersfestival in de Kruidtuin van Mechelen. Daar kunnen mensen op een leuke manier vrijwilligerswerk ontdekken, genieten van lekkers van foodtrucks, optredens meemaken en interessants workshops volgen.”

Hoeveel vrijwilligers zijn er in Mechelen aan de slag? En in welke sectoren?

Lotte: “1 op de 5 Mechelaars is vrijwilliger. We zouden graag vrijwilligerswerk nog extra in de kijker zetten, voor zij die hier nog niet mee vertrouwd zijn. Het huidige vrijwilligerswerk zorgt al voor een sterke verbondenheid, waarmee we ook nieuwe vrijwilligers hopen aan te trekken. Wat het participatief en inclusief vrijwilligerswerk benadrukt.

Het Vrijwilligerspunt van de Stad Mechelen is op de hoogte van zo’n 1000 actieve vrijwilligersorganisaties. Deze begeven zich in allerlei sectoren. Er is een brede waaier aan mogelijkheid om je steentje bij te dragen in de zorg, onderwijs, jeugd, cultuur, erfgoed, natuur … Alle organisaties zonder winstoogmerk mogen vrijwilligers inschakelen. Meer bepaald lokale besturen zoals gemeenten en provincies, vzw’s en feitelijke verenigingen. Er zijn mensen die activiteiten voor hun buren organiseren, die sporttraining of fietsles geven, die achter de toog staan op Maanrock of zelfs krantenknipsels en affiches helpen archiveren.”

Wat dragen vrijwilligers bij aan een stad als Mechelen, of bij uitbreiding aan de maatschappij?

Lotte: “We geloven sterk dat ze een onmisbare schakel zijn in onze solidaire en inclusieve stad. Vrijwilligerswerk heeft een aanzienlijke impact op zowel de stad Mechelen als de bredere maatschappij. In onze stad versterkt vrijwilligerswerk het gemeenschapsgevoel en bevordert sociale cohesie. Op maatschappelijk niveau bevordert vrijwilligerswerk sociale inclusie door mensen van verschillende achtergronden samen te brengen en hen de kans te geven om bij te dragen aan de gemeenschap.
Maar vergeet niet dat vrijwilligerswerk ook gewoon heel leuk kan zijn voor jezelf! Je leert er nieuwe mensen kennen, ontwikkelt nieuwe vaardigheden …”

Het is dus meer dan duidelijk. Vrijwilligerswerk houdt de boel draaiende. 🩵 En bij Karavaan zijn ze fier op haar vrijwilligers. Maar laten we ook eens naar de andere kant van het verhaal kijken. Wat halen wijzelf uit ons vrijwilligerswerk? Als Karavaan-vrijwilliger en reisbegeleider kan ik je verzekeren: het is de moeite!

Wij nemen de deelnemers mee op sleeptouw en loodsen hen langs de mooiste plekken op aarde tijdens vele mooie Joker-reizen. Onderweg mogen we zelf meegenieten van het avontuur. Maar er is nog zoveel dat achter de schermen gebeurt. Zoveel engagement, zoveel initiatief, zoveel plezier. De Karavaan-vrijwilligers vormen een (h)echte community, een familie die je vanaf minuut 1 in haar armen ontvangt. Elk opleidingsweekend is opnieuw een samenkomen met gelijkgestemde zielen die met een open geest reis- & levensverhalen vertellen en beluisteren, dromen delen en steun verlenen aan elkaar.

De lijst met alles wat Karavaan ons bijbrengt, is lang. Je leert de kneepjes van het vak. Hoe overleef je een groepsreis en, niet onbelangrijk, hoe overleef je een groep? Je leert ook jezelf kennen, als reisbegeleider en als mens, en hoe je in beide rollen ook met andere mensen moet omgaan. Je leert jezelf vertrouwen. Want dat vertrouwen krijg je in de eerste plaats van Karavaan, dus waarom zou je het ook niet aan jezelf geven? Je leert dat je soms gewoon je gezond verstand moet gebruiken, en dat er bij twijfel altijd een luisterend oor of een helpende hand aan de andere kant van de Karavaan-telefoon zit. Je leert zoveel leuke nieuwe mensen kennen. Sommigen zijn slechts éénmalige tafelgenoten met wie je een mooi reisverhaal deelt, met anderen maak je steevast elk weekend een wandelingetje na de lunch (al is de weg van en naar de cafetaria in De Hoge Rielen al een wandeling op zich). Financiën op reis hebben geen geheimen meer voor jou en je weet precies hoe je een wagen huurt in het buitenland. Je leert tenten opzetten en vogels spotten. Je leert verder te kijken dan je neus lang is en je open te stellen voor nieuwe mensen, nieuwe ervaringen en nieuwe culturen. Je leert je grenzen verleggen, zowel alleen als samen met anderen. Je leert dat de wereld aan je voeten ligt.

“Het is altijd een beetje thuiskomen op de opleidingsweekends, ongeacht of je nu in de opleiding zit en iedereen kent, of na enkele jaren nog eens aansluit voor een vorming of de nieuwsjaarsreceptie.” – Vincent, reisbegeleider

Onlangs kreeg ik telefoon van één van de Karavaan-medewerkers ter ere van de Week van de Vrijwilliger, om me te bedanken voor mijn engagement. Awel, jullie zijn bedankt, om ons in zo’n warm nest te ontvangen, om zo goed voor ons te zorgen en om ons zoveel mooie herinneringen te geven.

Bij deze: een ode aan vrijwilligerswerk. Of het nu als reisbegeleider, animator, in een erfgoedinstelling of een woonzorgcentrum is. Je krijgt er zoveel voor terug. Ervaring, zelfkennis, vriendschap, liefde en nog zoveel meer. En aan het einde van de dag heb je misschien de wereld weer een stukje beter gemaakt.

Ook zin om samen met een bende gelijkgestemde zielen de wereld te ontdekken? 🗺️✨Schrijf je dan in voor de opleiding tot reisbegeleider voor Joker-groepsreizen!

Dit artikel verscheen in De Karavaan van april 2025. Ook 4x per jaar ons magazine ontvangen? Word lid van Karavaan!