Als toerist draag je bij tot een vredevolle, eerlijke samenleving. De bedoeling is dat je die zo min mogelijk verstoort. Vaak menen we het wel goed, maar gaat het bij de concrete uitvoering mis. Zo zijn er de laatste jaren heel wat artikelen verschenen over het zogenaamde ‘voluntourism’ of het vrijwilligerstoerisme. We willen heel graag het nuttige aan het aangename koppelen, en een bezoek aan Cambodja combineren met een paar weken helpen in een weeshuis, lijkt ons dan perfect, en bovendien erg altruïstisch. Dat is het helaas niet. Voor kinderen is het erg verwarrend dat er leuke mensen met hen komen spelen die na een korte periode weer verdwijnen. Dat leidt heel vaak tot hechtingsproblemen. Een interessante website hierover is stopweeshuistoerisme.nl.

Do's & don'ts van vrijwilligerstoerisme

  • Ga geen vrijwilligerswerk doen om je geweten te sussen, maar zorg dat je een kader hebt en dat je goed geïnformeerd bent over de lokale situatie.
  • Zorg er vooral voor dat je goed voorbereid bent. JINT vzw biedt bijvoorbeeld eerstelijnsadvies zodat je weet waaraan je begint.
  • Vertrek eerst en vooral van de noden van de lokale bevolking. De Dertiende Ster doet dat door vooral lokale projecten te ondersteunen. JINT vzw werkt voornamelijk in een driehoeksverhouding tussen een lokale organisatie, een organisatie van hier en de vrijwilliger.
  • Doe een goede research en denk kritisch na. Is de organisatie die vrijwilligers uitzendt betrouwbaar? Check of de organisatie volledig opgestart is van hier of dat ze rechtstreekse banden heeft met het Zuiden. Die laatsten zijn meestal betrouwbaarder.
  • Werk samen met organisaties die een partnerorganisatie ter plaatse hebben. Zo ben je zeker dat er rekening wordt gehouden met beide perspectieven, dat van ons en dat van hen.
  • Toeristen laten meedraaien in weeshuizen is schadelijk. Als vrijwilligers steeds in en uit het leven van weeskinderen stappen, ontwikkelen die laatsten een hechtingsstoornis. Zorgtaken moet je overlaten aan de lokale bevolking. Vrijwilligerswerk met kinderen op een korte reis is bijna altijd nefast. Wil je echt met kinderen werken tijdens je verblijf in het buitenland, dan moet je minstens 6 maanden of langer blijven.
  • De minimumduur van een waardevol engagement hangt af van project tot project. Bij projecten die een grote impact hebben op de vrijwilliger is het nodig om een bepaalde duur vast te stellen.
  • Wees eerlijk en sta even stil bij de impact van je engagement. Wat je ook gaat doen en hoe lang, kan misschien ‘nutteloos’ lijken voor een korte periode, maar het heeft ook impact op jou als vrijwilliger, en dat kan op lange termijn wel iets teweegbrengen.
  • Expertise kan een meerwaarde zijn voor de lokale bevolking als je iets kan doen wat daar nog niemand kan. De enige voorwaarde is dat ze in het Zuiden vragende partij zijn én dat het hen ook aangeleerd wordt! Geef ze geen vis, maar leer ze vissen.
  • Het belangrijkste is dat je kritisch nadenkt en je tijd neemt voor een vrijwillig engagement. Als je gaat reizen, moet je niet per se vrijwilligerswerk uitvoeren. Niet alles moet in één reis gebeuren, je kan er dus beter je tijd voor nemen.