Ik zit op een overvol busje van Bogotá naar Villavicencio. We glijden door de Colombiaanse bergen. De chauffeur scheurt onverschrokken de bochten in, maar gelukkig waakt Maria over ons in de vorm van een beeldje op het dashboard. De paternoster aan de achteruitkijkspiegel wiegt vrolijk op het ritme van de auto die over het onregelmatige wegdek rijdt. Ik verleg mijn focus naar het prachtige lappendeken van bergen op de achtergrond, dat niemand lijkt op te merken behalve ik. De zon tovert een warme gloed op mijn huid, de wind komt uit het halfopen raam in mijn gezicht geblazen. Een man in een kar getrokken door twee ossen probeert de snelweg over te steken. Ik grijp naar mijn smartphone om een foto te maken van dit mooie tafereel. “Cuidado, no dar papaya,” waarschuwt de chauffeur mij. Één van de vele (levens)adviezen die ik heb geleerd op wereldreis. Een overzicht:
Tekst & foto's: Emma Devriendt
#1 - No dar papaya (geen papaya geven)
Een uitdrukking die vaak gebruikt wordt in Colombia. “Papaya” is in dit geval een metafoor voor geld/kostbaarheden. Het is een waarschuwing om bijvoorbeeld geen smartphones te gebruiken op straat of in de publieke ruimte, en om voorzichtig te zijn met je kredietkaart en cash geld. Het is iets waar ik vaak aan moet denken, omdat het een duidelijk cultuurverschil is. En vooral de Colombianen zijn heel erg op hun hoede. Wanneer ik mijn handtas aan de rugleuning van mijn stoel hang, komt een lief vrouwtje mij vriendelijk waarschuwen dat ik dat beter niet doe. Wanneer ik telefoneer op de bus, zegt een man mij dat dieven vaak door het raam van de bus grijpen om dan snel met hun buit weg te lopen. Het is fijn om te merken dat de lokale bevolking voor elkaar (en voor toeristen) uitkijken. De criminaliteit is enorm gestegen sinds de laatste keer dat ik in Colombia was (5 jaar geleden). Verschillende Colombianen vertellen me dat dit te wijten is aan de immigratie van de Venezolanen (a tale as old as time), maar dat neem ik met een korreltje zout. Toch heb ik in hostels ook al verschillende verhalen gehoord van toeristen die bestolen werden. Deze raad neem ik dus zeker ter harte.
#2 - Luister naar je intuïtie
Deze heb ik voor mijn vertrek meegekregen van vrienden en familie. Als je alleen op zo’n groot avontuur vertrekt, moet je leren vertrouwen op jezelf en je instincten. Soms kom je in situaties terecht waarbij je in je onderbuik voelt dat er “iets niet klopt”. Dan is het tijd om actie te ondernemen. Zo was ik op een bepaald moment gestrand in Savannah (U.S.) door een bus die niet kwam opdagen en een trein die al vertrokken was. Ik begon na te denken over alternatieven en postte dus een bericht in één van de Facebookpagina’s waarop mensen die langeafstandsritten maken een plaatsje aanbieden, een soort carpooling. Of iemand die dag van Savannah naar Charleston reed? Ik kreeg enkele berichten van twee mannen en een vrouw. Ze waren alle drie onmiddellijk beschikbaar, en toen ik “toehapte” begon de vrouw heel opdringerig te worden. Alle alarmen in mijn hoofd gingen af, en ik heb hen alle drie geblokkeerd. Helaas ben ik die dag niet meer op mijn bestemming geraakt, maar ik voel dat ik de juiste keuze heb gemaakt. Soms moet je ook onbeleefd zijn tegen mensen (wat heel hard tegen mijn natuur ingaat) voor je eigen veiligheid. Als iemand je uitnodigt voor iets, of je iets aanbiedt, en het voelt niet goed, mag je ook gewoon nee zeggen. En als ze opdringerig worden, mag je zeker onbeleefd of grof zijn, of gewoon weglopen.
#3 - Better to lose your turn, than to lose your life
Deze mooie levenswijsheid bekokstoofde ik samen met een Amerikaanse familie waar ik even bij verbleef. We reden op een drukke Texaanse snelweg en Claudia, de moeder van het gezin, had moeite om in te voegen tussen de enorme vrachtwagens, waardoor ze de afslag miste. Het was even een spannend moment, maar we besloten dat het logischerwijs beter was om de afslag te missen, dan een ongeluk te veroorzaken. Hoewel dit advies in deze situatie heel letterlijk genomen kan worden, vind ik het ook in figuurlijke zin waardevol. Je kan erin lezen wat je wil, maar voor mij betekent het dat je soms eens iets moet opgeven, soms eens op de pauzeknop moet drukken, zodat je jezelf niet verliest in het grote plaatje. Ken je prioriteiten.
#4 - Ga / kom naar [bestemming]
In het backpackersbestaan kom je ongetwijfeld veel andere reizigers tegen. Die hebben allemaal veel ervaring met reizen. En ze hebben allemaal een eigen mening over bepaalde landen, steden en bestemmingen. Aan de ene kant is dit heel waardevol, want zo’n mensen helpen je reis te vormen. Aan de andere kant moet je vooral ook je eigen ding doen, doen waar je je goed bij voelt. Ik ben constant op zoek naar de balans tussen veel verschillende plekken willen zien en verkennen, en ook rust nemen en een specifieke plek gedetailleerder ontdekken. Kwaliteit versus kwaliteit, dat is de constante strijd (klinkt als een ander levensadvies?). Daarom ben ik altijd wantrouwig tegenover mensen die opscheppen over het aantal landen dat ze hebben bezocht. Gaat reizen enkel over kwantiteit? Ik denk het niet.
#5 - When a Mexican says it’s not spicy — it’s spicy.
Een belangrijk aspect bij het reizen voor mij is het eten. Ik hou ervan om nieuwe smaken en gerechten uit te proberen. In Mexico is het eten heel pikant, dus moet je altijd op je hoede zijn. Al snel leerde ik dat Mexicanen een andere standaard hebben van ‘pikant’. Uiteindelijk heb ik de lekkerste dingen gegeten, zonder mijn mond al te veel te verbranden: chile en nojada, mole poblano, memelas, tlayudas, enzovoort. Een goede raad voor de foodies onder ons: boek een trip naar Mexico!
#6 - Praat niet met vreemden
Dit advies vertellen we onze kinderen vanaf het moment dat ze begrijpen wat het betekent. En terecht. Maar in mijn geval is dit advies misplaatst, en zelfs grappig. Ik praat ongeveer elke dag met vreemden. Zo niet, zou ik niet veel sociaal contact hebben voor een volledig jaar. Dus in het geval dat je ook op solo-reis vertrekt, zou ik zeggen: spreek zeker wél met vreemden (maar wees misschien een beetje voorzichtig met dewelke).
#7 - Ga in de women-only wagon
In de Mexicaanse metro’s zijn er wagons uitsluitend voor vrouwen en kinderen onder 12 jaar. Wanneer ik aan de gids vraag waarom dat zo is, antwoordt ze iets zoals “ik moet er geen tekening bij maken hé." Er lopen koude rillingen over mijn rug. Hoe vaak mensen je ook waarschuwen voor gevaren, op reis loop ik altijd rond met een (vals) gevoel van veiligheid. En sommige verhalen van locals of andere toeristen, of het feit dat er wagons voor vrouwen zijn, drukken je met je neus op de feiten. Opnieuw moet je hier een balans vinden tussen op je hoede zijn (op een gezonde manier), en niet te veel nadenken over alle gevaren die achter elk hoekje kunnen luren. Gezond verstand en intuïtie spelen in dit geval ook een belangrijke rol.
#8 - When someone asks if you’re ticklish, answer “I have diarrhea”
Een humoristische doch wijze raad van een Canadese brandweerman. Als je dat antwoord geeft, zal niemand je nog durven kietelen. Succes gegarandeerd!
#9 - Geniet!
Klinkt een beetje als een belachelijk advies voor iemand die een jaar lang zal reizen. Hoe kan je er niét van genieten? Maar toch vind ik het waardevol. Soms ben je zo bezig met dingen boeken en bezoeken en vooruitplannen en socializen en bellen met het thuisfront … Dat je jezelf in dat alles verliest. Ik moet soms eens stilstaan en mezelf herinneren om te genieten. En wanneer je met een busje door de bergen rijdt tijdens zonsondergang, of wanneer je ’s avonds achteraan op een moto een berg opgaat voor een prachtig zicht over de stad, of wanneer je UNO speelt met nieuwe vrienden en ze beginnen te discussiëren over de regels, dan komt het plots hard binnen: ik heb zo veel geluk dat ik dit mag en kan doen. Ik ben zoveel core memories aan het maken die ik de rest van mijn leven zal meedragen. En die gedachte tovert altijd een glimlach op mijn gezicht.
Ondertussen zijn we aangekomen in Villavicencio, de stad waar ik vijf jaar geleden een jaar heb gewoond. Tijd om opnieuw nieuwe mensen te ontmoeten, en oude vrienden terug te zien. Mensen die ongetwijfeld vol waardevol levensadvies zitten. En wees maar gerust dat ik ze allemaal met me zal meedragen."
Dit artikel verscheen in De Karavaan januari 2023.
Emma schreef al eerder over haar wereldreis! Haar eerste artikel lees je hier.
