La grande ouverture: Couleur locale bij ViaVia Grand-Popo

Op 1 november ’23 werd het 16e ViaVia Reiscafé opgelost in Benin! Reisbegeleidster Sofie was er samen met haar deelnemers bij en vertelt je vol enthousiasme hun kleurrijke reisverhaal.

Tijdens de herfstvakantie 11 Joker-reizigers naar Benin. Aanleiding van de reis? De officiële opening van ViaVia Grand-Popo in het zuiden van het land. Reisbegeleidster Sofie Verreydt vertelt je er met zoveel warmte en enthousiasme over dat je direct de droge droge herfstdagen hier in België lijkt te vergeten, of onmiddellijk naar het nabijgelegen Joker-kantoor wil stappen om een ​​ticket naar Benin te boeken.

Tekst: Veerle Stoffelen & Sofie Verreydt / Foto’s: Sofie Verreydt

Op stap met Eco-Benin

Sofie: “We werden de hele week op sleeptouw genomen door Ignace van Eco-Bénin, een organisatie die zich al meer dan 20 jaar inzet op projecten rond biodiversiteit, klimaat, verantwoord toerisme en community-ondersteuning. De organisatie helpt lokale gemeenschappen om micro-ondernemingen op te richten die hen de mogelijkheid bieden om toeristen op een duurzame manier te ontvangen.

Zo gingen we bijvoorbeeld lunchen in een dorp waar de mensen door Eco-Bénin aangemoedigd worden om een moestuin aan te leggen. Met de groenten uit die tuin kunnen ze een lunch bereiden en zo toeristen ontvangen. We werden er ontvangen met zang en dans, kregen dus een heerlijke lunch aangeboden en leerden vervolgens matten vlechten. De lokale gemeenschap kreeg ondersteuning van Eco-Bénin om iets klaar te maken, wat ons een rustig gevoel gaf. We wisten dat de gemeenschap een eerlijke prijs kreeg en dat het geld het dorp rechtstreeks ten goede komt.

Een ander voorbeeld was de bootrace in de Bouche du Roy, het mangrovegebied in de buurt van Grand-Popo. Zes boten – elk met één persoon uit het dorp en twee Joker-reizigers – hielden een roeicompetitie. Eco-Bénin gaf elke boot een som geld, van 20 000 Francs voor de winnaar (+/- €30) tot 5 000 Francs voor de laatste drie boten (+/- €7,50). De roeiers werden aangemoedigd door de lokale gemeenschap, die zich voor deze gelegenheid extra mooi had opgekleed. Er was zang en dans en de lokale pers filmde het evenement. Dit initiatief illustreert opnieuw de aanpak van de organisatie: door de gemeenschap financieel te steunen stimuleert Eco-Bénin de bevolking in haar waardigheid en bieden ze bezoekers een comfortabel gevoel.”

La grande ouverture

Sofie: “De Joker-reis was gebouwd rond de “grande ouverture” van ViaVia Grand-Popo: op 1 november werd deze ViaVia in het zuiden van Benin officieel opgenomen in de grote ViaVia-familie.

ViaVia Grand-Popo heeft zijn thuis gevonden het Centre Nonvignon, een initiatief van Eco-Bénin. In het Centre Nonvignon startte de organisatie enkele jaren geleden met een horecaopleiding voor jongeren uit armere milieus. Deze jonge studenten kunnen hun kennis in de praktijk brengen in hotels in de buurt en vanaf nu dus ook in de gastenkamers, het café en het restaurant van ViaVia Grand-Popo. Tijdens het openingsfeest kregen we meer uitleg over de werking van het centrum (de selectie van de studenten, de beurzen …) en een rondleiding in de keuken.

“Eco-Bénin helpt locals om micro-ondernemingen op te richten die hen de kans bieden om toeristen op een duurzame manier te ontvangen.”

De opening werd één groot feest met een officieel gedeelte met speeches, voorstelling van de genodigden en een rondleiding, en een culinair gedeelte met een heerlijk etentje in buffetvorm en gebak in de vorm van het woord ‘ViaVia’. Niets zo heerlijk als genieten van al dat lekkers met zicht op het strand. En bij een feest horen natuurlijk ook geschenkjes! We kregen in primeur de gloednieuwe ViaVia-T-shirt en droegen die de dag erna ook met trots tijdens de bootrace.

Ook wij hadden een verrassing voor die avond: via een naaister die Ignace kende, lieten we een speciale outfit maken van stof die we eerder op een markt gekocht hadden. Zo konden we de opening gepast bijwonen: feestelijk opgekleed!”

Voodoo, couleur locale & slavernij

Sofie: “Naar Benin trek je vooral voor de geschiedenis, de verhalen en de couleur locale: de kleuren, de geuren, de markten. Een must see is de Route des esclaves, de wandeling die de slaven maakten van aan de slavenmarkt tot aan de Porte du non-retour in Ouidah. Heel wat inwoners van het machtige koninkrijk Dahomey werden gevangengenomen door hun eigen koningen en verkocht op de slavenmarkt. Elf jonge mannen of achttien jonge vrouwen werden met de Portugezen geruild voor één kanon, de zogenaamde traites des négresses. Door de Porte du non-retour verlieten ze voorgoed hun vaderland en vertrokken ze per boot naar de nieuwe kolonies in de Amerika’s. De wandeling en een bezoek aan de poort was een pakkende ervaring.

“Voodoo is er altijd en overal aanwezig: het zit in alles wat de mensen doen.”

Een aantal mensen vluchten voor de slavenjacht en zochten bescherming op het water. Ze stichtten  Ganvie , een paaldorp op Lac Nokoué. Het dorp telt op dit moment zo’n 40.000 inwoners en wordt ook wel het “Venetië van West-Afrika” genoemd. We bezochten het dorp uiteraard per boot. Net als in Venetië gebeuren er heel wat op het water: mensen leven, wonen en werken op het meer. Zelfs de smoutebollen bakken en verkopen ze in een bootje!

Benin wordt ook vaak in één adem vernoemd met voodoo. Elk jaar op 10 januari viert het land Voodoo Dag, maar eigenlijk is voodoo er altijd en overal aanwezig: het zit in alles wat de mensen doen. Maak je ook geen zorgen, het heeft niet de negatieve bijklank die wij er vaak aan geven. Voodoo kan iets slechts zijn en kwaad aandoen, maar ook juist iets moois zijn en bescherming bieden. De divinités, de goden die aanbeden worden om bijvoorbeeld genezing of vruchtbaarheid af te dingen, zijn overal aanwezig. Als buitenstaander zie je ze niet altijd, want zo’n divinité kan een eenvoudige berg zand of een tak aan een deur zijn. Ignace wees ons er regelmatig op. Zoals in heel wat andere West-Afrikaanse landen zijn ook hier de gris-gris erg populair, de amuletten die de drager geluk brengen of beschermen tegen het kwaad.

Benin is een arm land, maar kent geen structurele honger. Het is zo groen en er groeit zoveel dat er eten genoeg is. En lekker ook! Alles is kraakvers en de enige bewerking zijn de pittige kruiden. Er is veel informele economie, overal zie je vrouwen naar de markt lopen om te verkopen wat ze thuis telen, of kraampjes langs de kant van de weg waar je snacks kan kopen. Vaak kocht Ignace voor ons een kleine typische snack, zoals bijvoorbeeld krouil krouil, een soort gebakje met pindanotenpasta.

Eén van de belangrijkste exportproducten is katoen. De haven van Cotonou is een belangrijke draaischijf voor de handel. Niet alleen van Benin zelf, maar van de ganse regio. Heel wat goederen voor Nigeria, de grote buur van Benin, komen toe via de haven van Cotonou. Door de nauwe samenwerking tussen de haven van Antwerpen-Brugge wonen er nogal wat expats in het zuiden van Benin.

“Hoewel je Benin niet meteen tegenkomt in toeristische brochures, is het een heerlijke bestemming voor tijdens onze grijze wintermaanden.”

Openbaar vervoer is er amper, brommertjes rijden er des te meer. Voor transport ben je aangewezen op gecharterd vervoer. Reizen kan heel comfortabel: zonder in luxe te vervallen, sliepen we overal op prachtige locaties, altijd met zwembad, vaak met palmbomen en bungalows op het strand. Met Frans kan je overal terecht. Wil je de lokale taal spreken? Leer dan een woordje Fon voor je vertrekt.

Hoewel Benin niet direct een land is dat je tegenkomt in toeristische brochures, is het een heerlijke bestemming voor wie even de zon wil opzoeken tijdens onze grijze wintermaanden. Het West-Afrikaanse land heeft een tropisch klimaat, het is er warm en vochtig. Je eet ananas of mango onder de palmbomen aan het strand of het zwembad terwijl je collega’s in België door het raam naar de zoveelste regenachtige dag staren. Tip: reis in het najaar, want dan kom je net het regenseizoen. Dan is alles ‘schoongeregend’ en zijn ook de muggen verdreven. Ideaal dus!”

Dit artikel verscheen in De Karavaan januari 2024.

Karavanen in Egypte met Hannibal

Hoera voor inclusief reizen! Christophe begeleidde samen met Hannibal vzw een groepsreis voor jongeren met een mentale beperking en vertelt je graag hoe dat ging.

Toen Hannibal en Karavaan een oproep deden naar enthousiaste begeleiders om jongeren met een mentale beperking een kans te geven om in groep te reizen buiten Europa, was er een onbezonnen stem die me zei: dit moet je doen. Niets is vanzelfsprekend, zeker voor deze jongeren niet, die in het dagelijkse leven soms al worstelen met de uitdagingen die hen overkomen.

Tekst: Christophe Dewolf // Foto’s: Christophe Dewolf & Elvire Tisson

Samen met Hannibal-begeleiders Elvire en Birgit hebben we vanaf de voorbereiding al aandacht voor onze deelnemers. Geënt op de Joker-jongerenreis naar Egypte, proberen we voor hen een evenwichtige reis samen te stellen.

Eerst en vooral is rust een absolute vereiste. We kiezen bewust om niet in de hoofdstad te verblijven, maar vlakbij de piramiden, waar het ’s avonds stil wordt als alle toeristen vertrokken zijn. Een verblijf in een doodlopend straatje, bij lokale families, of in een klein hostel, dat is wat we zoeken.

Overdag is het doel het programma niet te overbelasten. Het hoeft niet dat we elke zaal van het museum doorlopen, of elke piramide bezoeken, maar het blijft wel belangrijk te vertellen over de geschiedenis van het land en haar rijke verleden. Vertellen ja, maar visueel iets uitleggen triggert in positieve zin nog veel meer de zintuigen van ons reisgezelschap. En zeker niet vergeten, is iedere dag een briefing geven. Zoals op elke groepsreis is bij onze deelnemers de nieuwsgierigheid naar wat de volgende dag zal brengen erg groot, maar is er ook vooral nood aan structuur in die volgende dag.

Onze eerste uitdaging hebben we meteen te pakken aan de grenscontrole. Behoedzaam loodsen we iedereen hierdoor.

De volgende dagen zullen we in Caïro het Egyptisch museum, diverse moskeeën, het Al-Hazar park en het Koptische hart van de stad bezoeken. Tijdens het bezoek aan de moskee zijn de deelnemers getuige van een begrafenis, wat hun eerste onderdompeling is in het hedendaagse Egypte.

Aan de andere kant van de Nijl wordt het even spannend wanneer in de piramide van Cheops het licht uitvalt. Het helpt niet dat angstige toeristen in deze claustrofobische gangen naar de uitgang zoeken om terug het daglicht te vinden. En dus houden we de groep goed samen tot de rust terugkeert en met wie dat wel nog wil, gaan we tot in de Koningskamer bovenin.

De nachttrein brengt ons hotsend door het platteland tot Aswan. Deze manier van reizen is voor iedereen een echte belevenis. Zo druk de hoofdstad is, zo rustig proberen we het hier te houden met een bezoek aan de botanische tuinen, een sprong in de Nijl en een korte kamelentocht. Vroeg in de ochtend brengen we een bezoek aan de tempel van Aboe Simbel, als het net nog geen 50 graden is.

En plotsklaps vertraagt de tijd als we de feloek opstappen die ons 2 nachten op de Nijl in vervoering brengt. We spotten vogels en grazende koeien, nemen de tijd om rond te turen. Met een lekker theetje, een spelletje spelen en bijpraten, noemen ze dit onthaasten.

In Luxor aangekomen, nemen we de tijd om tempels te bezoeken, maar vooral de Vallei der Koningen en de tombe van Seti I blijft indruk maken. Van hieruit reizen we met het openbaar vervoer naar Hurghada. Als we al een lijstje hadden, dan kunnen we hier het snorkelen afvinken. Afsluiten doen we met koshari (lokale fastfood) in Caïro.

De reis was zeker een uitdaging voor ons als begeleiders, want je wordt verwacht iedereen in het oog te houden, aandacht te geven, te luisteren en te kijken hoe het met ze gaat. Maar voor deze jongeren is die uitdaging nog groter. Maar wat zie je hen tijdens hun reis bloeien – als je zou spreken van grenzen verleggen, dan doen zij dit allemaal! Dat gaat van iets eenvoudig als zelf het eten bestellen, een babbeltje met een Egyptenaar maken, gevoelens uitdrukken, genieten van kleine dingen, de heimwee even opzijzetten of springen van een boot in het water. Het is ontroerend als je op het einde van de reis opgewacht wordt door vrienden en ouders, die zo enthousiast al de verhalen gehoord hebben over wat iedereen op reis heeft meegemaakt, wetende dat ze het maanden later nog oneindig veel keren zullen mogen aanhoren, hoe goed het in Egypte was.

Wel ja, dat noemen ze nu eens voldoening krijgen.

Dit artikel verscheen in De Karavaan januari 2024.

Hannibal vzw organiseert vakanties voor kinderen en jongeren, van 6 tot 30 jaar, met en zonder beperking.

Op ontdekking in de Mongoolse steppe bij ViaVia Harganat

Midden in de uitgestrekte landschappen van Mongolië, kruisen in 2010 de Belgische Katrien en de lokale Bat elkaar. Zo’n 13 jaar later openen ze er samen de prachtige ViaVia Harganat.

Midden in de uitgestrekte landschappen van Mongolië, kruisen in 2010 de paden van de Belgische reizigster Katrien en de lokale Bat elkaar. Wat begint als een toevallige ontmoeting op een bus, evolueert tot een reeks gedeelde avonturen, een groeiende familie en uiteindelijk de geboorte van ViaVia Harganat in juni 2023. Toon Teugels, Karavaan-begeleider en ViaVia-coördinator, was aanwezig op de feestelijke opening en liet zich er onderdompelen in de pracht en eenvoud van de Mongoolse steppe.

Tekst & interview: Heleen Lippens // Foto’s: Isabelle Claes, Walter Vermeersch

Uitgestrekte leegtes en ongerepte schoonheid

Toon: “Hoewel ik in eerste instantie natuurlijk door mijn betrokkenheid bij ViaVia afreisde, had Mongolië altijd al mijn nieuwsgierigheid gewekt. Wie ernaartoe trekt, moet vooral geen typische stadsbestemming verwachten. Het land is eerder geschikt voor doorgewinterde reizigers die houden van natuurervaringen. De hoofdstad Ulaanbaatar mag dan wel druk en bruisend zijn, de echte ziel van het land ligt elders: ongeveer de helft van de bevolking leidt een nomadisch bestaan op het platteland of in kleine provinciesteden. Mongolië is een van de dunst bevolkte landen ter wereld, wat resulteert in uitgestrekte leegtes en ongerepte schoonheid. De natuurbeleving, het nomadische bestaan en de onontdekte paden maken Mongolië tot de ideale bestemming voor wie op zoek is naar pure ervaringen. De schoonheid van het land zit echt in haar eindeloze landschappen en constante sereniteit.”

“De natuurbeleving, het nomadische bestaan en de onontdekte paden maken Mongolië tot de ideale bestemming voor wie op zoek is naar pure ervaringen.”

Een toevallige, unieke samenwerking

Toon: “Naast de Mongoolse busrit die zorgde voor de toevallige ontmoeting tussen Katrien en Bat, hebben we eigenlijk ook een Belgisch familiefeest te danken voor de oprichting van ViaVia Harganat. Katrien bleek namelijk een ver familielid te zijn van Bob Elsen, bezieler van Joker en de ViaVia Reiscafés. Na dat tweede toevallige contact, namen Katrien en Bat een yurtkamp in Harganat over, transformeerden het geleidelijk tot Harganat River Lodge en dat evolueerde uiteindelijk tot ViaVia Harganat. Zo pikten ze dus aan in ons grotere verhaal.”

Duurzaamheid als levensstijl

Toon: “Duurzaamheid is een onmisbaar onderdeel in de visie en werking van ViaVia Harganat. Dit begon al tijdens de bouw, waar lokale bewoners samenwerkten met internationale vrijwilligers via WWOOF, een duurzaam uitwisselingsprogramma. Bat groeide zelf op in de regio en kent de omgeving dus als zijn eigen broekzak, wat voor een vlotte samenwerking met de nomaden zorgt.

Medewerkers krijgen er sociale zekerheid en betere lonen dan veel andere plaatsen in dezelfde sector. Bovendien gaat een deel van de winst terug naar de lokale gemeenschap, door samen te werken aan projecten die de regio ten goede komen. Zoals bijvoorbeeld rivierbeschermingsprogramma, want de bescherming van de nabijgelegen rivier staat bij Katrien & Bat hoog in het vaandel. Lokale schoolkinderen krijgen zelfs les over natuurbehoud.

Verder gebruikt het yurtkamp ondergrondse tanks voor waterzuivering en maakt het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Plastic wordt zo min mogelijk gebruikt en het restaurant is heerlijk lokaal: vers vlees van de dieren die vrij op de steppe rondlopen, eieren van de kippen, yoghurt van verse melk en verse groenten & kruiden van eigen kweek.

Bovendien heeft Mongolië nog zeer weinig toerisme; hier heb je geen platgereden paden. Je bent er erg welkom en hebt als toerist een positieve impact. Toerisme brengt nu vooral welvaart voor het land.”

“’t Is echt alsof je een andere wereld binnenstapt; zonder twijfel de meest magische plek die ik ooit heb ervaren.”

Verbluffende eerste indrukken

Toon: “Mijn eerste indruk van ViaVia Harganat? Ronduit verbluffend. De locatie is adembenemend! Een prachtige combinatie van een enorme rivier die door het landschap slingert, meerdere stromen die zich verspreiden over een uitgestrekte breedte en magnifieke kliffen waarop het Reiscafé is gebouwd. In de verte pronken de Holy Mountains, en overal om je heen is de overweldigende aanwezigheid van de natuur voelbaar.

Het meest indrukwekkende zijn wellicht de wilde paarden die de kliffen afdalen om te drinken aan de rivier. Met je koffietje ’s ochtends een kudde van 100 paarden de kliffen zien afstormen, het dreunende geluid van hun hoeven, wat stofwolken erbij … een behoorlijk machtig zicht!

’t Is echt alsof je een andere wereld binnenstapt; zonder twijfel de meest magische plek die ik ooit heb ervaren.

20 yurts, 18 km puur natuur

Toon: “Stel je dus voor: 18 km omringd door niets anders dan de natuur en dan plotseling ViaVia Harganat. Een ruim houten huis, een restaurant met prachtig uitzicht en 20 verspreid gelegen yurts om in te slapen. Naast het yurtkamp vind je de sanitaire faciliteiten, al hebben sommige yurts zelfs sanitair binnenin. Comfort alom! De ruime yurts hebben verder comfortabele bedden en de nodige basisvoorzieningen, zoals verlichting en elektriciteit om je gsm op te laden. Al kan je daar ginder niet veel mee doen, want je hebt er geen internet of verbinding. Maar ach, die offline ervaring maakt het geheel alleen nog maar meer compleet.”

“De schoonheid van het land zit echt in haar eindeloze landschappen en constante sereniteit.”

Living like a local

Toon: “De activiteiten die Bat in ViaVia Harganat voorziet, zijn diep geworteld in de Mongoolse tradities. Ze vormen allemaal een integraal onderdeel van het culturele erfgoed en de gastvrijheid van de lokale, Mongoolse gemeenschappen. Met paardrijtochten, paardenraces, vliegvisserij en boogschieten ervaar je als bezoeker het echte, lokale leven.

Het mooie is dat het absoluut geen show is die opgevoerd wordt voor toeristen, maar dat het authentieke activiteiten zijn, die in al hun puurheid worden gedaan. Het indrukwekkendst was sowieso de paardenrace, waarbij kinderen soms zonder zadels en teugels hun paard bestegen en bereden. We achtervolgden hen in jeeps om zo de acht kilometer lange race bij te wonen.”

Het fundament van gastvrijheid

Toon: “Het warme onthaal en de verbondenheid met de lokale gemeenschap zijn duidelijk voelbaar in ViaVia Harganat. Ondanks de soms uitdagende taalbarrière, deden de medewerkers en bewoners hun best om bezoekers te betrekken bij hun cultuur en levensstijl. Op het openingsfeest had Bat voor ons zelfs een miniversie georganiseerd van het Nadaam-festival, het grootste evenement in Mongolië!”

Dit artikel verscheen in De Karavaan oktober 2023.