Tekst: Stefanie Deleu
foto’s: Steven Andries en Heidi De Koninck
Couleur locale
We starten onze reis met een overnachting in de homestay van de goedlachse Sophie aan de voet van de Kilimanjaro. De hoogste solitaire vulkaan ter wereld torent met haar besneeuwde bergtop machtig boven het omliggende laagland uit. Op de bergflanken strekken de koffieplantages zich uit. Moshi is het koffieproducerende centrum van het land. Na een stevig ontbijt van gevulde chipsi mayai (aardappelomelet) met groentjes en vers fruit kunnen we ertegenaan.
We wandelen langs de friendship trail met als eindbestemming Materuni Waterfall. De perfecte activiteit om de eerste indrukken op te vangen en kennis te maken met de Tanzanianen. We proeven van heerlijk lokale gerechten, klaargemaakt door een vrouwencoöperatie te midden van een bananenplantage. De kronkelende paadjes laten ons kennismaken met het dagelijks leven dat voornamelijk is gebaseerd op landbouw. De Chaga, één van de grootste bevolkingsgroepen in Tanzania, woont in deze regio. Elk huishouden leeft te midden van zijn eigen bananenkoffietuin, uitgestrekt over de lagere hellingen van de Kilimanjaro. Zo zien we hoe enorme bananentrossen (20kg) langs het hobbelig parcours naar de hoofdweg worden gedragen. We komen voorbij schooltjes en worden langs alle kanten begroet. Een lokale familie laat ons proeven van Mbege, een soort bananenbier.
Sophie is geweldig en vertelt ons gaandeweg haar levensverhaal; hoe ze van een plattelandsmeisje uitgroeide tot een ondernemende vrouw. Door te vroeg te trouwen en door vroege zwangerschappen maken meisjes in Tanzania hun studie vaak niet af. Tegen de wensen van haar vader in, besloot Sophie verder te studeren. In 2017 behaalde ze het diploma Wildlife Tourism. Ze startte haar eigen wildlife bedrijf en baat een homestay uit. Vol passie en levenslust toont Sophie aan dat vrouwen zelf kunnen beslissen. Haar bedrijf ondersteunt niet alleen haar familie maar ook de vrouwen uit de lokale gemeenschap. Ze komt op voor de participatie van de vrouw. We zien hoe Sophie er in slaagt via opleiding, economische ontwikkeling en emotionele ondersteuning een bedrijf te runnen.
Sinds enkele maanden gooit het coronavirus ook hier roet in het eten. Een chronisch gebrek aan reizigers in een land dat fel afhangt van toerisme resulteert ook hier in veerkracht. Moedig en enthousiast als Sophie is, blijft ze geloven in het herstel van de reissector. Toch moet ze het over een andere boeg gooien. Net als vele andere vrouwen verkoopt ze zelfgemaakte en tweedehandskledij, -tassen en -accessoires. Zo creëert ze nu haar financiële zekerheid.
Wildlife
Al eeuwenlang fascineren de Afrikaanse vlaktes mens en dier. Het woord safari komt oorspronkelijk uit het Swahili waarin het lange reis betekent. Onder begeleiding van een gepassioneerde gids die de verborgen schatten van de ongerepte bush en savannes kent, vertrekken we op game drive. Zonder goed te weten wat ik kan verwachten, gaat dit eenheidsgevoel met de wildernis samen met opwinding en verwondering. Het is nooit zeker of de speurtocht naar wilde dieren een succes wordt. Wel wordt het snel duidelijk dat we in de wereldberoemde wildparken van Tanzania heel wat wild zullen te zien krijgen.
Tarangire National Park is het eerste nationale park van de reis en meteen een topper. Met een verrekijker spotten we vanaf het terras van onze lodge de eerste leeuw langs de Tarangire River en haar palmbomen. De rivier is tijdens het droge seizoen de voornaamste levensader voor de dieren. Eens vertrokken met de jeep over de onverharde wegen spot je de dieren het beste door het landschap te scannen. Olifanten bewonen het gebied het hele jaar door. Niet voor niets lezen we bij het binnenrijden van het park ‘Tarangire National Park, home of the elephant’. Tussen de imposante Baobab bomen komen we oog in oog te staan met de matriarch, het oudste wijfje die de olifantenkudde leidt, en haar volgelingen. De olifant, de ongekroonde koning der dieren, lijkt me. Met hun gespierde slurf drinken, grijpen, ruiken, voelen en luisteren ze. De olifant is een intelligent dier en heeft een vermogen om na te denken. De matriarch heeft een uitstekend geheugen en binnen een kudde de meeste kennis. Matriarchen weten uit eigen ervaren en uit wat ze van de vorige matriarch geleerd hebben waar bij droge periodes voedsel en water te vinden zijn.
Verbijsterd door instincten van de kudde rijden we verder. Iets later zien we eveneens een kudde van honderden buffels aangelopen. Met de glooiende heuvels op de achtergrond aanschouwen we hoe de sterkere stieren aan de rand van de kudde bewaken. In Tarangire National Park zien we verder nog gazelles, giraffen, gnoes, impala’s, waterbokken, wrattenzwijnen en heel wat bavianen. Het landschap met haar acaciabomen, worstenbomen en de Afrikaanse tree of life (de populaire Boababs) is indrukwekkend. De ondergaande zon geeft de hemel een oranje gloed. De contouren van de giraffen, die slechts 20 meter van ons verwijderd zijn, zijn duidelijk zichtbaar. Met een Serengetibier in de hand ervaren we het echte Out of Africa-gevoel. Betoverend.
Pandemie bedreigt het park
De huidige pandemie heeft het buitenlands toerisme in Tanzania sterk doen dalen. Een deel van de inkomsten uit toerisme wordt besteed voor natuurbeschermingsdoeleinden. Nationale parken en wildparken hebben geen geld voor bewakingspatrouilles, terreinwagens en personeel. Hoewel de laatste jaren een sterke strijd werd gevoerd en men een daling in aantal gevallen van stroperij kent, is het illegaal doden van dieren nog steeds een probleem. Olifanten zijn gewild voor hun ivoor, neushoorns voor hun hoorn en kleiner wild als bushmeat. Door het wegblijven van reizigers zijn er minder entreegelden en worden stropers minder afgeschrikt. De toenemende verarming en het afnemend toezicht en handhaving kan ook leiden tot een toename van stroperij en illegale handel.
De wildlife-meter slaat in Serengeti National Park flink aan, aan dieren geen gebrek. Dit is het leefgebied van The Big Five (de leeuw, de olifant, de buffel, de neushoorn en het luipaard), zebra’s, gnoes en honderden vogelsoorten. Het park dankt haar naam aan de graslanden die zich uitstrekken over het oosten. De Masai noemen het gebied ‘siringet’, wat ‘eindeloze vlaktes’ betekent. De open grasvlaktes zijn ideaal voor grazers die hier dan ook in enorme aantallen voorkomen. Deze vlakte, bezaaid met kopjes (granieten rotsformaties), zorgt voor een verscheidenheid aan dieren: de klipspringer, het luipaard, vogels en reptielen. Bij deze kopjes is het idee van de Disney film ‘The Lion King’ ontstaan. Tijdens één van de game drives zien we vier cheetahs bijeen. Eenmaal we deze sprintkampioenen gespot hebben, begint het spel van zien en gezien worden. Door hen met de jeep stapvoets te benaderen, kunnen we dit fenomenaal dier van dichtbij aanschouwen. De karakteristieke hoofden met twee zwarte traansporen vanuit de ooghoeken langs de neus tot aan de bek en het fraai patroon in haar vacht zijn prachtig.
De leeuw is vrij iconisch van de grote katachtigen. Het dominante roofdier leeft in sociale groepen en kan over de geel gekleurde vlaktes van de Seregeti gespot worden. Via de radio horen we een melding in het Swahili van een gids. We zetten meteen koers en zien een klein half uurtje later wel dertig soezende leeuwen bij een acacia boom, ongelofelijk! We bewonderen de nobele koning van de savanne. De leeuwinnen ontfermen zich over de schattige welpjes. Dit unieke tafereel met spelende welpjes staat als een film op ons netvlies gebrand. Dit leeuwentapijt overtreft de ultieme safari verwachting!
Om het solitaire luipaard te spotten, krijgen we de tip te letten op de bomen. Het kolossale dier houdt zich overdag schuil in bomen en struiken en is vaak zeer goed gecamoufleerd. De hangende staart verraadt de positie en zo geschiedde. We zien een luipaard dat uitkijkt over zijn territorium. In een volgende game drive zien we de natuur in haar meest pure vorm. De moeder is er in geslaagd een gnoe te doden en maakt de prooi etensklaar voor haar welpen. Het is fascinerend de kleintjes acrobatisch te zien spelen over een boomstam en op een heuveltje van aarde. Ze zijn nog niet volgroeid en bijgevolg niet zo handig. Eens de moeder voldaan is, geeft ze ruimte aan haar welpen om te eten. Zij houdt de wacht vanuit de boom. Daarna zal ze haar kill in de boom hijsen om het voedsel in veiligheid te brengen van de hyena’s, die kunnen namelijk niet klimmen.
De neushoorn is een bedreigde diersoort en dus zeer zeldzaam. Toch spotten we de befaamde Big Five op één dag in Serengeti. Bij het aanschouwen van de neushoorn zijn we op ons hoede. Hij kan agressief reageren wanneer hij een indringer opmerkt.
Langs de Mara rivier zien we zonnende krokodillen en honderden wildebeesten die klaar staan voor de oversteek. Zij zijn op zoek naar de sappige graslanden van de Mara. De gnoes en zebra’s zich elk moment wagen aan de gevaarlijke oversteek van de migratie.
Een game drive roept spanning op, een lichte soort jachtkoorts. Door de weidse vlaktes en uitgestrekte gebieden is oriënteren moeilijk. Ik was heel sterk onder de indruk van de rijvaardigheid en het oriëntatievermogen van Tan Dau, onze gids. Zijn getraind oog bracht ons over de onverharde wegen naar adembenemende plekken en we zagen niet alleen veel maar ook moeilijk identificeerbare wilde dieren. Het is een ware kunst de jeep telkens op de perfecte plek te positioneren. Heel even deel uitmaken van deze ongerepte natuur en je begeven in het territorium waar het draait om survival of the fittest en is onvergetelijk. De adrenaline en verwondering zijn bijzonder.
Dit reisverhaal verscheen in De Karavaan januari 2021.
