Op een maandagnamiddag in februari spreek ik af met Kaat: leerkracht in Vilvoorde, sinds 2000 reisbegeleider voor Joker en oprichter van de fietsgids in Mechelen. We drinken koffie in de verwarmde wintertuin van een gezellige koffiebar en dromen van de lente die er binnenkort weer aankomt. Want de lente, dat is elk jaar het begin van maanden vol fietsplezier voor wie graag fietst en vol fietstours voor wie fietsgids is.
Tekst & interview: Veerle Stoffelen
Foto's: Kaat Mariën
Veerle: Bij de fietsgids denk ik natuurlijk aan fietsen en gidsen, maar vertel eens wat meer over je project.
Kaat: Ik ben met de fietsgids gestart in 2020, in volle corona dus. Onze eerste tour was de Mechelen Classics, een tocht van ca. 15 km door de historische binnenstad en de groene rand. Deze tour testen we nu ook uit in de vorm van een Mechelen Discovery; een korte fietstour van een uurtje, gericht op businessklanten die na een dag vergaderen een frisse neus willen halen. Later zijn er nog twee tours (Bier van hier en Street Art Mechelen) en zes collega-fietsgidsen bijgekomen.
We geven geen historische opsomming van feiten en data, maar vertellen anekdotisch, doorspekken ons verhaal met legendes en weetjes en staan stil bij de evolutie van de stad. Elke fietsgids legt uiteraard eigen accenten, maar we hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen: op een toffe en ongedwongen manier een blik op onze stad geven.
Door vragen te stellen over hun fietsgedrag, willen we mensen doen nadenken over hun mobiliteit. We vertrekken aan het station zodat mensen met de trein kunnen komen. Fietsen huren doen we via Blue Bike of het sociale project Het Fietsatelier.
We maken deel uit van het Cycle Cities-netwerk, een wereldwijde community van fietsgidsen die ervaringen uitwisselen en van elkaar leren. Het jaarlijks netwerkevent vond onlangs plaats in Antwerpen en Brugge. Dat gaf me de kans om erbij te zijn en contacten te leggen met fietsgidsen uit Berlijn, Athene … Een leuke manier om nieuwe inspiratie op te doen!
Veerle: Waarom koos je voor Mechelen? En waarom voor de fiets?
Kaat: Het leuke aan Mechelen is dat het een verborgen parel is in Vlaanderen. Een parel omdat ze een rijk cultureel-historisch erfgoed heeft, verborgen omdat ze toeristisch nog vrij onontdekt is. Ik woon zelf in Mechelen. Toen we hier 18 jaar geleden een huis kochten, fronsten heel wat mensen uit onze omgeving hun wenkbrauwen. Mechelen was toen een grijze, grauwe stad met buurten waar je liever niet teveel rondhing. De stad heeft sindsdien een hele metamorfose ondergaan en we wijzen in onze fietstours ook op deze verschillen. Zo tonen we foto’s van het Predikherenklooster dat jarenlang leegstond, met muren vol graffiti en bomen die door het dak groeiden. Ondertussen is het klooster helemaal gerenoveerd en is het de nieuwe thuis van de bib van Mechelen.
Mechelen werd uitgeroepen tot fietsstad 2022, een beloning voor haar actieve fietsbeleid. De stad wil een mobiliteitsshift creëren onder haar bewoners en bezoekers. Zo is de hele binnenstad fietsstraat en bieden de heraangelegde Vesten meer ruimte aan fietsers en voetgangers. Dit fietsverhaal past in het eco-minded beleid van Mechelen. De stad wil een groen weefsel creëren door ontharding, vlietjes (kleine kanaaltjes) open te leggen, en parken en tuinen toegankelijk te maken. Zo kwamen er op de IJzerenleen, één van de belangrijkste winkelstraten, bloembakken in de plaats van parkeerplaatsen. Ook verdween op verschillende pleintjes de parking ondergronds en maakte zo plaats voor een groen parkje. En de tuin van het Aartsbisschoppelijk Paleis is op bepaalde dagen van de week toegankelijk voor het publiek.
"Mechelen is een verborgen parel in Vlaanderen: rijk aan cultureel-historisch erfgoed en toeristisch nog vrij onontdekt."
Daarnaast is Mechelen rijk aan wel 138 nationaliteiten die ze allemaal wil betrekken bij haar verhaal. De stad richt zich daarbij niet alleen op de inwoners ‘binnen de ring’, maar ook in de buitenwijken. Een mooi voorbeeld is Mechelen Muurt, het Street Art Festival van gewezen stadskunstenaar Gijs Vanhee. Bij elke editie gaan lokale en internationale kunstenaars aan de slag met verfborstel en spuitbus in de stad en de buitenwijken. Elke mural vertelt een verhaal van diversiteit, en de bewoners van de buitenwijken zijn enorm trots dat ze betrokken worden in het project. Zo is er in de wijk Nekkerspoel bijvoorbeeld het werk HARMONY van El Tipo. Het is één van de juweeltjes die we bezoeken tijdens onze Street art tour.
Veerle: Je bent zowel reisbegeleider, als fietsgids. Zie je vooral overeenkomsten of eerder verschillen?
Kaat: In beide gevallen ben je op stap met mensen en is sociale interactie enorm belangrijk. Al zijn de contacten tijdens het fietsgidsen natuurlijk korter dan tijdens een Joker-reis. Net als bij Joker komen de deelnemers uit de meest uiteenlopende hoeken en brengen ze allemaal hun eigen verhaal mee. Of je nu met een groep op Joker-reis bent of door Mechelen fietst, mensen zijn happy, ze zijn samen op stap en ontdekken samen nieuwe dingen.
Maar het fietsverhaal is zeker wel begonnen bij Joker. Tijdens de reizen die ik begeleid, probeer ik een stad te ontdekken met een lokale fietsgids. Zo heb ik met groepen gefietst in Madrid, Bogota, Buenos Aires en Bangkok. Toen ik in een jobcoachingtraject de vraag kreeg wat mijn droomjob zou zijn, antwoordde ik zonder aarzelen ‘fietsgids’. En zo is de bal aan het rollen gegaan.
Veerle: Je haalt duurzaamheid, lokaal ondernemerschap & contact met locals aan als je waarden. Hoe vul je die in tijdens je tours?
Kaat: De ontmoeting met andere culturen kan in een stad als Mechelen niet ontbreken. Tijdens onze Street art tour zijn de murals doordrongen van het diversiteitsverhaal. Een paar jaar geleden werkten we samen met de stad Mechelen voor het project ‘De mensen maken de stad’. Die tentoonstelling zette mensen van verschillende nationaliteiten in the picture. Bij elke foto hoorde een boeiend verhaal. Langs die levensgrote foto’s organiseerden we dan een fietstour. Een super verrijkend verhaal voor ons en onze deelnemers!
Lokaal ondernemerschap willen we promoten door verschillende partijen te betrekken bij onze tours. Tijdens onze vaste biertour werken we samen met een Mechelse microbrouwerij. Daarnaast zijn er ook zijprojecten, zoals vorig jaar de griezelwandeling rond stadslegende “De Nekker” naar een gelijknamig kinderboek, waarbij we samenwerkten met de Vleeshalle.
"We geven geen historische opsomming van feiten en data, maar vertellen anekdotisch en doorspekken ons verhaal met legendes en weetjes."
En zo heb ik als fietsgids het geluk om al heel wat boeiende mensen te hebben ontmoet. Er zijn de contacten met de stad, de horeca en de toeristische sector. Als ik nu door de stad fiets, kom ik altijd wel iemand tegen die ik ken (en dat klopt; tijdens het fietstochtje dat we achteraf maken, roept Kaat verschillende keren ‘Hoi!’).
Veerle: Op je website schrijf je Every ride is a tiny holiday!, is en blijft elke fietstour voor jou een beetje reizen? Ontdek je nog nieuwe dingen in de stad?
Kaat: Keiveel! De stad verandert nog voortdurend en er zijn de vele nieuwe contacten. Elke tour is weer een nieuw avontuur. En we hebben nog ongelooflijk veel ideeën voor de toekomst. We werken momenteel aan een nieuwe website met online boekingen & betalingen. Zo komt er ruimte vrij om ons meer te focussen op de tours. Naast fietstours gaan we ook wandeltours organiseren. We worden dus ook wandelgids! Er komt een Lekker divers-tour, een wandeling met hapjes uit verschillende culturen: Spaans, Marokkaans, Armeens … Daarnaast dromen we ook van een Rooftop-tour, waarbij je letterlijk van hoogtepunt naar hoogtepunt fietst. Denk maar aan de Sint-Romboutstoren en het dak van de nieuwe Parking Keerdok. Mechelen biedt nog zoveel inspiratie, genoeg voor nog jaren fiets- en wandelplezier!
Zelf eens een tour boeken? Volg de fietsgids op Facebook of Instagram, of surf naar www.defietsgids.be.
Dit artikel verscheen in De Karavaan april 2023.
