The Big 5 van Afrika is momenteel helaas onbereikbaar maar niet getreurd: wij hebben een Belgische Big 5 voor jullie opgesteld!
Tekst: Freya Van Opstal

Na een wel zeer korte zoektocht, bleek dat deze sinds oktober dit jaar al bestaat. Terug bij af? Toch niet! De zo verkondigde Belgische Big 5 bevat weliswaar prachtige dieren (resp. wolf, lynx, vos, oehoe en edelhert) maar we zouden geen Karavaners zijn als we toch niet ons eigen ding zouden willen doen. Aldus stelden we samen met 2 Karavaners én biologen, Jan Ostermeyer en Mathias Michielsen, een ‘Karavaanse’ Big 5 samen. De keuze was hard want het enthousiasme en de passie voor veel dieren was groot. We kozen voor enkele minder voor de hand liggende, maar daarom niet minder spectaculaire dieren.

Bij deze stellen we ze u met veel trots voor! En aangezien we niet van labels houden, is dit een systeem zónder punten. Aan de lezer zelf om in te vullen welke op de eerste plaats komt. De belangrijkste tip om deze dieren in het wild te kunnen observeren is simpelweg je wandelschoenen aandoen en er op uit trekken! Het zijn vaak de onverwachte ontmoetingen die het mooist zijn. Vroege (of late) vogels hebben meer kans, want de meeste van deze soorten zijn het actiefst bij schemering. En zelfs als je de dieren zelf niet kan zien, is het waardevol om te kijken naar de sporen die ze nalaten en hoe deze ook het ecosysteem errond beïnvloeden.

Belangrijk hierbij is het leave no trace principe: laat zelf geen sporen na zoals afval en etensresten. Je hoeft ook niet naar ongerepte plekjes te zoeken. In de gekende natuurreservaten die op de website van natuurpunt.be staan, kan je mooie plekken vinden die toegankelijk zijn voor de mens. Verspreidingskaarten over bepaalde soorten vind je op waarnemingen.be Sommige stukjes natuur mogen gewoon van de dieren blijven. Hou dus ook ALTIJD afstand van dieren en neem geen loslopende honden mee. Deze kunnen een gevaar vormen voor wilde dieren. Zo werd er eind juni nog een reekalf doodgebeten op de terril van Winterslag bij Genk. Een laatste tip is meewerken in een reservaat op beheerdagen. Zo zijn er bijvoorbeeld ook opruimdagen bij de Dijle. Hoe vaker je in de natuur bent, hoe meer kans om dieren te zien, dus laat je verwonderen!

De 'gewone' zeehond

1,5 -1,9m lang en 60 -120 kg

  • Waarom de ‘gewone’ zeehond? Er zijn 18 zeehondensoorten waarvan enkel de gewone en heel soms de grijze in België komen. De ‘gewone’ zeehond is dus de naam van een soort.
  • Deze zeehond is kleiner dan de grijze zeehond en te herkennen aan zijn rond hoofd en een hondenneus.
  • Eet dagelijks 5% van zijn lichaamsgewicht.


Waar te spotten?

Op de stranden van Nieuwpoort, Koksijde, Zeebrugge en Oostende werden de laatste jaren meer zeehonden gespot. Ook reisbegeleider Jan Ostermeyer heeft de populatie de voorbije 15 jaar gradueel zien toenemen bij het zeilen in de Westerschelde.

Het ree

60-75 cm hoog, 95-140 cm kop- romplengte en 10 - 35kg

  • Het ree is een middelgroot hoefdier en een herkauwer.
  • Tussen oktober en januari wordt het gewei afgeworpen.
  • Jongen blijven bij de moeder tot de volgende worp, daarna moeten ze een eigen territorium zoeken.

Waar te spotten?

In de Kalmthoutse heide, Heverlee bos,… Ze leven in bosachtige gebieden met open plekken en aangrenzende velden.

De vos

35 -50 cm en 2,2 - 14kg

  • De vos is een voedselopportunist en een alleseter.
  • Het is een nuttig dier want hij eet kleine zoogdieren, ook diegenen die schade aan landbouwgewassen kunnen toebrengen
  • 80% van de vossen sterft in het eerste levensjaar, vooral door jacht, verkeer en stroperij

Waar te spotten?

Tegenwoordig gewoon in Brussel stad!

De bever

80 - 100cm en 11 - 30kg

  • Het is een ecosysteem ingenieur wat wil zeggen dat hij zijn omgeving verandert.
  • Daarbij heeft hij een grote impact op andere soorten. Dit wordt een hoeksteensoort genoemd.

Waar te spotten?

Aan de Dijle rond Leuven, vooral het stuk tussen Korbeek-Dijle en centrum Leuven (zowel van op het water als van op het land).

De ooievaar

0,95 tot 1,10 m groot en vleugelspanwijdte van 195 tot 215 cm

  • Trekvogels die enkel in de lente en zomer in België te zien zijn.
  • Leven vooral bij graslanden, steppen, moerassen en akkers.
  • Hun nest heeft gemiddeld een diameter van 1,5 meter en kan soms 2,5 meter hoog worden en tot 2 ton zwaar!

Waar te spotten?

In Planckendael en in het Zwin. Hier wordt er alles aan gedaan om broedgebied voor hen te voorzien.

Foto's: Vos: Ouwesok op Flickr, Ooievaar: Robert de Veen, Bever: Statskog FS op Flickr, Zeehond: Robin Vermylen, Ree: Ouwesok op Flickr

Dit artikel verscheen in De Karavaan januari 2021.