Oeganda, een land dat na de bloederige dictatuur terug zijn status krijgt van toeristische topper in Afrika. In 2014 ging reisbegeleider Marijke D’Herde op zoek naar een manier om naast de natuur ook de cultuur beter te leren kennen. “Hoe krijgen we meer ontmoeting met de lokale bevolking in de Oegandareis?” Ze vond de oplossing bij Moses, de chauffeur van haar groep tijdens haar rondreis in Oeganda en Rwanda.
DAT ZAL ZIJN IMPACT NIET GEMIST HEBBEN, MOSES?
MOSES: “Zeker! We moesten een echte mind switch maken! Tijdens het opgroeien hebben we geleerd te volgen. Nu hebben we geleerd om ons niet langer te verstoppen en stellen we onszelf de vraag: 'wat willen we laten zien?'”
DAT IS NOG EEN INVLOED VAN HET GRUWELIJKE VERLEDEN VAN OEGANDA?
MOSES: “Het verleden van Oeganda beïnvloedt ons inderdaad nog steeds. Maar niet alleen slecht! In de jaren zestig en zeventig was Oeganda gekend als toeristische topbestemming. Er heerste vrede en door het geweldige klimaat was er een overdaad aan natuur en voedsel. In Oeganda was het goed leven.
Dat veranderde met de komst van de dictator Idi Amin… Dat is allemaal niet zo lang geleden. De kinderen die hun ouders, familie of vrienden verloren zijn, zijn op dit moment zélf ouders. Dat geldt ook voor de meisjes die ontvoerd werden en moesten dienen als slaven om te koken of als seksslavinnen. Sommigen konden ontsnappen en leven nu gewoon mee in de community. We zijn opgegroeid met geweld en dat zit er nog steeds in.”
HOE MERK JE DAT DAT NOG STEEDS EEN ROL SPEELT?
MOSES: “Het zit in de manier dat we denken. Wil je iets? Dan gebruik je seks, geld of geweld. Ook ouders gebruiken geweld om hun kinderen te leren luisteren. En natuurlijk werkt dat! Marijke is de voorbije jaren telkens verschillende keren op bezoek gekomen om samen een community based tourism project op te starten. Ze gaf er ons training in geweldloze communicatie. Kort door de bocht leer je communiceren met liefde.
We leerden bijvoorbeeld dat kinderen moeten kunnen spelen. Dus in plaats van de gebruikelijke klusjes vroeg de vrouw aan haar zoontje om de dieren eten en water te geven en daarna mocht hij gaan spelen bij de rivier. En de jongen lachte! Dat trof haar enorm.
Bij geweldloze communicatie neem je eigenlijk een stap terug en onderzoek je samen welke behoeften er leven en hoe die vervuld kunnen worden. Dat kan over openheid gaan maar evengoed over de behoefte aan veiligheid. Zo connecteer je gemakkelijker. Je leert van elkaar zonder te oordelen of beschuldigen.
Met deze instelling ontvangen we met onze community nu regelmatig toeristen uit het Westen. Mede dankzij Joker. Zij gaven ons een renteloze lening voor een eigen busje. Zo kunnen we onze community tourism uitbouwen!”
HOE ZIE JIJ DE TOEKOMST VOOR JEZELF EN DE COMMUNITY?
MOSES: “Als het busje is afbetaald willen we graag een tweede busje aankopen. Dat verdubbelt ineens onze capaciteit. Het geld gaat ook terug naar de community. We hebben nu al een ecologisch project opgestart om inheemse bomen te kweken die we voor een kleine prijs aan de man brengen.
Daarnaast bieden we jongeren safari’s en dergelijke aan zodat ze zelf Oeganda leren kennen zoals de toeristen dat doen. Zo maken we ze bewust van de waarde van onze eigen natuur.
Ten slotte openden we ook een computerschool om jongeren te sterken in ICT en hen zo een voorsprong te geven op de arbeidsmarkt. Het toerisme mist haar effect dus niet op onze community.”
WELKE IMPACT HEEFT HET BEZOEK OP DE TOERISTEN?
MOSES: “Ze staan meer open naar andere culturen, krijgen een unieke inkijk in het dagelijkse leven in een compleet andere context, sommigen houden contact en kijken met een warm hart terug op de ontmoeting. Zo ervaren wij dat zelf ook! Iedereen is welkom. Onze bezoekers maken na hun bezoek mee deel uit van de community en krijgen zelfs hun eigen naam. Dat is traditie bij ons: iedereen heeft zijn officiële naam en zijn koosnaam. Die laatste kies je niet zelf maar krijg je van je naasten. Wie graag zijn koosnaam leert kennen, is dus bij deze uitgenodigd. We hebben hier een duidelijke slogan: When you come as a tourist, we receive you as a guest.”
