Reizen voor een betere wereld

Wat is jouw definitie van reizen? De wereld ontdekken? Of van de wereld een betere plek maken? Reizen kan zo veel meer zijn dan enkel het verkennen van nieuwe bestemmingen. Het is een krachtig middel om een positieve impact te maken op de wereld. Bij Joker, Anders Reizen, Karavaan en de ViaVia Reiscafés wereldwijd geloven we in de kracht van reizen om een verschil te maken. Het Joker ViaVia Projectenfonds speelt hierbij een cruciale rol, door regeneratief toerisme in de praktijk te brengen en te ondersteunen.

Tekst: Isabelle Claes // Foto’s: ViaVia Buenos Aires & ViaVia Entebbe

Regeneratief Toerisme: Wat is dat eigenlijk?

Regeneratief toerisme gaat verder dan duurzaam reizen. Het draait niet alleen om het behouden van bestemmingen, maar om actief bij te dragen aan hun evenwichtige groei. Bij deze aanpak staat de bestemming centraal, waarbij jij als reiziger niet langer een passieve bezoeker bent, maar een actieve deelnemer die bijdraagt aan het welzijn van zowel de gemeenschap als het ecosysteem. De vraag die we ons steeds stellen is: hoe kunnen we niet alleen de bestemming gezond houden, maar ook de hele omgeving eromheen versterken en laten groeien?

Toerisme is de bron van inkomsten voor één op de tien mensen wereldwijd. Dit geeft ons de kans om écht iets te veranderen. Natuurlijk zijn er checklists en standaarden die we kunnen volgen, maar als we niet handelen met bewustzijn en betrokkenheid, blijven ze oppervlakkig. Echte regeneratie gebeurt wanneer we bewuste keuzes maken, die verder gaan dan duurzaamheid. Door te kiezen voor regeneratieve projecten, bouwen we actief mee aan veerkrachtige gemeenschappen en bloeiende ecosystemen. Samen maken we van elke reis een kans om de wereld beter achter te laten dan we haar aantroffen.

Het Joker ViaVia Projectenfonds: investeren in mensen en omgeving

Met het Joker ViaVia Projectenfonds ondersteunen we projecten die regeneratief toerisme bevorderen en een blijvende positieve impact hebben. Onze focus ligt op initiatieven die lokaal worden beheerd, bij voorkeur door de ViaVia’s, en direct bijdragen aan de gemeenschappen en natuur in de omgeving. Door financiële steun te bieden voor opleidingen, materiaal en andere essentiële middelen, helpen we deze projecten om hun volledige potentieel te bereiken.

Bij de keuze voor projecten ligt de nadruk op lokale betrokkenheid en impact. We geloven dat verandering van binnenuit moet komen, en daarom richten we ons op initiatieven die door de gemeenschappen zelf worden geleid. Dit zorgt niet alleen voor een duurzamere impact, maar ook voor een diepere verbinding tussen reizigers en de bestemmingen die ze bezoeken.

Een positieve bijdrage aan de wereld

Met het Joker ViaVia Projectenfonds willen we reizen transformeren van een persoonlijke ervaring naar een collectieve kracht die goed doet. Door te investeren in mensen en hun omgeving, dragen we actief bij aan het creëren van een betere, veerkrachtige wereld.

Sinds 2023 ondersteunen we twee inspirerende projecten binnen het wereldwijde ViaVia-netwerk: La Huerta como Escuela van ViaVia Buenos Aires en het CosmoGolem-project in ViaVia Entebbe. Beide projecten bieden een unieke bijdrage aan lokale gemeenschappen en benadrukken het belang van creativiteit, onderwijs en kinderrechten.

CosmoGolem: Een houten reus voor kinderrechten

Kinderrechten vormen de rode draad in het project van ViaVia Entebbe. In Oeganda leeft de helft van de kinderen in armoede, waardoor ze vaak hun kindertijd verliezen aan de harde realiteit. ViaVia Entebbe zet de CosmoGolem in, een houten reus van vier meter hoog, om kinderen een veilige plek te bieden waar ze weer even kind kunnen zijn.

De CosmoGolem is een creatie van de Belgische kunstenaar Koen Vanmechelen. Wereldwijd staan er meer dan 40 van deze indrukwekkende beelden, die kinderen de ruimte geven om hun emoties, dromen en wensen te uiten. De reus heeft een hart dat open kan, zodat kinderen hun gedachten en verlangens erin kunnen achterlaten. Het idee van de Golem vindt zijn oorsprong in joodse legendes, waarin een wezen van klei tot leven komt om mensen te helpen.

Dromen van een toekomst

De CosmoGolem brengt kinderen samen en biedt hen een plek waar ze even kunnen ontsnappen aan de dagelijkse zorgen. Ze kunnen hun gevoelens uitdrukken via poëzie, verhalen, dans en tekeningen. Omdat woorden soms tekortschieten, helpt kunst hen op een andere manier hun emoties te verkennen en te delen.

Kunstenaars uit Katabi, nabij Entebbe, spelen een cruciale rol in het project. Ze organiseren creatieve workshops, waarin kinderen niet alleen nieuwe vaardigheden leren, maar ook elkaars verschillen ontdekken en leren respecteren. Deze workshops versterken niet alleen de gemeenschap, maar bieden ook de kinderen zelfvertrouwen en hoop voor de toekomst.

Eerste workshops & inhuldiging

Dit voorjaar kreeg de CosmoGolem een permanente plek aan de ingang van ViaVia Entebbe, een indrukwekkende constructie van bamboe. Dankzij het Joker ViaVia Projectenfonds konden deze zomer al de eerste workshops plaatsvinden. Deze workshops varieerden van dans en muziek tot kunst en een specifieke sessie over kinderrechten. De creatieve aanpak biedt kinderen een platform om hun stem te laten horen, op manieren die hen het beste passen.

“Verandering moet van binnenuit komen , dus richten we ons op projecten die door de gemeenschappen zelf worden geleid.”

In februari 2025 wordt de officiële inhuldiging van de CosmoGolem in Entebbe gevierd. Deze ceremonie, met de aanwezigheid van Koen Vanmechelen en Bob Elsen, medeoprichter van Joker en ViaVia World, valt samen met de internationale dag van de hoop op 17 februari. Deze symbolische dag werd in 2006 in het leven geroepen toen de CosmoGolem in Mumbai, India, werd gebouwd samen met Jeanne Devos, een andere belangrijke pleitbezorger van kinderrechten.

Plan je de komende maanden een reis naar Oeganda? Ga dan zeker langs in ViaVia Entebbe. Je kan er kennis maken met de cosmogolem en de kunstenaars en organisaties die er samen bouwen aan een betere toekomst voor kinderen.

La Huerta como Escuela: de moestuin als leerschool

La Huerta como Escuela is een uniek project van ViaVia Buenos Aires waarbij leerlingen en leerkrachten samen een groentetuin onderhouden, zonder pesticiden en volledig volgens de principes van agro-ecologie. Het idee is eenvoudig maar krachtig: door samen groenten te kweken, krijgen leerlingen de kans om hun theoretische lessen in biologie en wiskunde direct in de praktijk toe te passen. Daarnaast leren ze over gezonde, seizoensgebonden voeding, duurzame landbouw, en het belang van natuurbehoud en biodiversiteit.

In dit project werken leerlingen van verschillende studierichtingen samen om tot een goed resultaat te komen. Bovendien biedt de moestuin een extra bron van inkomsten, door de verkoop van de groenten en kippen die ze zelf kweken. Dit geld wordt opnieuw geïnvesteerd in het project, waardoor ook andere scholen in de regio hun eigen moestuin en kippenkwekerij kunnen starten.

Initiatiefnemer Puntu Swinnen, uitbater en chef-kok van ViaVia Buenos Aires, startte in 2016 met zijn eigen moestuin Gaucho Verde. Tijdens de coronapandemie breidde hij zijn activiteiten uit met de productie van hoeve- en kooivrije legkippen. Puntu produceert alles op zijn eigen grond, zonder chemische middelen, en verkoopt groenten, eieren en kippen aan een vaste groep van 40 gezinnen in Buenos Aires. De opbrengst herinvesteert hij in zijn tuin, waardoor het project blijft groeien.

Scholen en kinderen betrokken

Dankzij de steun van het Joker ViaVia Projectenfonds werd het afgelopen schooljaar materiaal aangeschaft om de eerste schoolmoestuin aan te leggen. Inmiddels is de eerste oogst binnen, en gaf landbouwingenieur Juan Pablo Orbegozo een les over organische teeltmethoden en het verzorgen van de gewassen. Binnenkort volgen lessen over composteren en financieel beheer, zodat de leerlingen alle aspecten van een duurzame, winstgevende moestuin leren beheersen. Met dit project groeit niet alleen het bewustzijn over gezonde voeding, maar ook de betrokkenheid bij natuurbehoud en duurzaamheid, wat de impact op lange termijn vergroot.

Ga je langs ViaVia Buenos Aires? boek dan zeker een daguitstap naar Gaucho Verde en de schoolmoestuin. Zo draag je als bezoeker ook bij aan de toekomst van dit project.

Waar je volgende reis ook naartoe gaat, denk voortaan eens na over de positieve impact die je kunt maken. Samen kunnen we ervoor zorgen dat reizen niet alleen ons leven verrijkt, maar ook de gemeenschappen en natuur die we onderweg ontmoeten. Jouw reis kan een verschil maken!

Wil je bijdragen aan soortgelijke projecten en een gift doen? Dit kan rechtstreeks via de website van het Projectenfonds waar je overigens alle informatie terugvindt over de gesteunde projecten. Dankjewel voor je steun!

Dit artikel verscheen in De Karavaan van oktober 2024. Ook 4x per jaar ons magazine ontvangen? Word lid van Karavaan!

Linte & Roos gaan op zero waste trekking

Hoe maak je zo weinig mogelijk afval tijdens jouw trektocht?

Roos en Linte, studenten van Thomas More Mechelen, gaan voor Karavaan op onderzoek.

Bekijk de afleveringen en kom te weten of ze in hun opzet geslaagd zijn!

Afl. 1: Alles begint bij een goede voorbereiding

Alf. 2: Wat nemen Roos en Linte mee?

Alf. 3: Volgende halte: Sint-Joris-Weert.

Afl. 4: Tijd om naar huis te gaan

Op de hoogte blijven van de avonturen van Roos & Linte? Volg ons op Facebook of abonneer je op ons YouTube-kanaal.

To tip or not to tip: Een docu over eerlijke prijzen & faire fooien op reis

Samen met 12 andere jonge Joker-reizigers door Guatemala & Honduras trekken, om er de impact van eerlijke prijzen & faire fooien in beeld te brengen? Marlies deed het als Sustainable Storyteller!

Benieuwd naar de documentaire die ze maakte? Bekijk ‘m hier:

“Jullie als eerste wereldreizigers die naar een arm land reizen, hebben een sociaal-economische verantwoordelijkheid”, klinkt het in de eerste 30 seconden van haar documentaire. Sustainable Storyteller Marlies reisde namelijk samen met 12 andere jonge Joker-reizigers door Guatemala en Honduras, om er de impact van eerlijke prijzen & faire fooien in beeld te brengen: “De kans om zo’n machtige reis te maken en ineens mijn skills bij te schaven kon ik niet laten liggen.”

Tekst & interview: Marlies Machielsen, Siska Wera // Foto’s: Marlies Machielsen, Julie Deschamps, Joni Nielandt

Hoe was het om als videoreporter mee te gaan op jongerenreis?

MARLIES: “Als Storyteller had ik verwacht dat de groep me anders zou behandelen dan een volwaardige medereiziger. Uiteindelijk staat niet iedereen te springen om voortdurend gefilmd te worden. Zo wil je in de jungle liever niet bezig zijn met hoe je er uit ziet op camera. Maar toen ik voor de reis mijn opdracht uitlegde, reageerde iedereen heel positief. Sommigen zagen zelfs al een reality soap ontstaan.

Het was voor iedereen soms zoeken om de balans te vinden tussen medereiziger en Storyteller, maar de groep heeft me hard ondersteund. Ik ben heel dankbaar dat ze momentjes van hun vrije tijd wilden opofferen om met mij tijdens de interviews te praten over het thema. En wanneer ik te ziek was om het laatste stukje van vulkaan Acatenango op te klimmen, kwamen meerdere groepsleden enthousiast terug: “Marlies, ik heb het uitzicht voor je gefilmd!” Ik kon me dus echt geen fijnere groep wensen.”

Wat wist je op voorhand over het thema? En wat nu?

MARLIES: “Ik was zelf totaal geen expert in het thema en had thuis wel uitgebreid research gedaan, maar ter plaatse kom je nog steeds verhalen en situaties tegen waar je je niet echt op kan voorbereiden. Kinderarbeid zien bijvoorbeeld, dat had bijzonder veel impact op ons. Het was boeiend, en meer dan eens confronterend, om samen met de groep bij te leren.

Door de documentaire heb ik een dieper begrip gekregen van de complexiteit van toerisme en de impact ervan op lokale gemeenschappen. Eerlijke prijzen en faire fooien kunnen effectief bijdragen aan een duurzamere en rechtvaardigere reisindustrie. Ik heb ook geleerd om met een open geest nieuwe ervaringen te omarmen en me aan te passen aan verschillende culturen en omgevingen. Bovendien heb ik ontdekt hoe krachtig het kan zijn om verhalen te delen en samen te werken aan positieve verandering. Mijn perspectief werd verbreed en mijn empathie versterkt.”

Is je visie op reizen ook veranderd?

MARLIES: “Zeker! Bepaalde momenten en rondleidingen op reis hebben ons diepgaand geraakt en onze bewustwording vergroot. En dat zonder in te boeten op avontuur en ontspanning. Zo was er bijvoorbeeld de tocht op de paarden tussen de koffieplantages van Carlos in Honduras. Ik stelde me daarbij voor dat we in een treintje achter elkaar, met de paarden aan elkaar vastgebonden, een rustige wandeling door de plantages zouden maken. Dat was dus totaal niet het geval!

“Toen ik voor de reis mijn opdracht uitlegde, reageerde iedereen heel positief. Sommigen zagen zelfs al een reality soap ontstaan.”

Carlos stelde ons in het begin wat vragen om te zien welk paard het best met ons karakter zou matchen. Vervolgens hielp hij ons met op de paarden te klimmen. Zonder bescherming en met een bang hartje stonden we daar dan. En dan mochten we redelijk vrij met de paarden door de uitgestrekte landschappen galopperen. Ik had nog nooit alleen een paard bereden en al zeker niet in de western stijl. Het gevoel van vrijheid, de wind die langs ons heen raasde en het giechelen maakten van ons meteen terug onbezonnen pubers.”

Wat hoop je dat mensen onthouden van de documentaire? Wat onthoud je er zelf van?

MARLIES: “Voor kijkers hoop ik het belang van bewust reizen mee te geven en het effect van hun keuzes op lokale gemeenschappen. Ik hoop dat ze geïnspireerd raken om eerlijke prijzen te betalen en faire fooien achter te laten, en zo bij te dragen aan een positieve verandering in de reisindustrie. Ik heb ontdekt hoe krachtig het kan zijn om verhalen te delen en samen te werken aan positieve verandering.

Zelf onthoud ik vooral de kracht van samenwerking en het delen van verhalen. Het was inspirerend om te zien hoe mensen uit verschillende achtergronden en culturen samenwerkten aan een gemeenschappelijk doel. Ik ben trots op wat we hebben bereikt en de impact die we hebben kunnen maken, zowel op persoonlijk niveau als op de gemeenschappen die we hebben bezocht. Ik ben vastbesloten om deze nieuwe inzichten te blijven koesteren en ze toe te passen in mijn verdere reisavonturen en in mijn dagelijks leven.”

Zou je het opnieuw doen?

MARLIES: “Ja, absoluut!”

Dit artikel verscheen in De Karavaan van april 2024. Ook 4x per jaar ons magazine ontvangen? Word lid van Karavaan!

Karavanen in Egypte met Hannibal

Hoera voor inclusief reizen! Christophe begeleidde samen met Hannibal vzw een groepsreis voor jongeren met een mentale beperking en vertelt je graag hoe dat ging.

Toen Hannibal en Karavaan een oproep deden naar enthousiaste begeleiders om jongeren met een mentale beperking een kans te geven om in groep te reizen buiten Europa, was er een onbezonnen stem die me zei: dit moet je doen. Niets is vanzelfsprekend, zeker voor deze jongeren niet, die in het dagelijkse leven soms al worstelen met de uitdagingen die hen overkomen.

Tekst: Christophe Dewolf // Foto’s: Christophe Dewolf & Elvire Tisson

Samen met Hannibal-begeleiders Elvire en Birgit hebben we vanaf de voorbereiding al aandacht voor onze deelnemers. Geënt op de Joker-jongerenreis naar Egypte, proberen we voor hen een evenwichtige reis samen te stellen.

Eerst en vooral is rust een absolute vereiste. We kiezen bewust om niet in de hoofdstad te verblijven, maar vlakbij de piramiden, waar het ’s avonds stil wordt als alle toeristen vertrokken zijn. Een verblijf in een doodlopend straatje, bij lokale families, of in een klein hostel, dat is wat we zoeken.

Overdag is het doel het programma niet te overbelasten. Het hoeft niet dat we elke zaal van het museum doorlopen, of elke piramide bezoeken, maar het blijft wel belangrijk te vertellen over de geschiedenis van het land en haar rijke verleden. Vertellen ja, maar visueel iets uitleggen triggert in positieve zin nog veel meer de zintuigen van ons reisgezelschap. En zeker niet vergeten, is iedere dag een briefing geven. Zoals op elke groepsreis is bij onze deelnemers de nieuwsgierigheid naar wat de volgende dag zal brengen erg groot, maar is er ook vooral nood aan structuur in die volgende dag.

Onze eerste uitdaging hebben we meteen te pakken aan de grenscontrole. Behoedzaam loodsen we iedereen hierdoor.

De volgende dagen zullen we in Caïro het Egyptisch museum, diverse moskeeën, het Al-Hazar park en het Koptische hart van de stad bezoeken. Tijdens het bezoek aan de moskee zijn de deelnemers getuige van een begrafenis, wat hun eerste onderdompeling is in het hedendaagse Egypte.

Aan de andere kant van de Nijl wordt het even spannend wanneer in de piramide van Cheops het licht uitvalt. Het helpt niet dat angstige toeristen in deze claustrofobische gangen naar de uitgang zoeken om terug het daglicht te vinden. En dus houden we de groep goed samen tot de rust terugkeert en met wie dat wel nog wil, gaan we tot in de Koningskamer bovenin.

De nachttrein brengt ons hotsend door het platteland tot Aswan. Deze manier van reizen is voor iedereen een echte belevenis. Zo druk de hoofdstad is, zo rustig proberen we het hier te houden met een bezoek aan de botanische tuinen, een sprong in de Nijl en een korte kamelentocht. Vroeg in de ochtend brengen we een bezoek aan de tempel van Aboe Simbel, als het net nog geen 50 graden is.

En plotsklaps vertraagt de tijd als we de feloek opstappen die ons 2 nachten op de Nijl in vervoering brengt. We spotten vogels en grazende koeien, nemen de tijd om rond te turen. Met een lekker theetje, een spelletje spelen en bijpraten, noemen ze dit onthaasten.

In Luxor aangekomen, nemen we de tijd om tempels te bezoeken, maar vooral de Vallei der Koningen en de tombe van Seti I blijft indruk maken. Van hieruit reizen we met het openbaar vervoer naar Hurghada. Als we al een lijstje hadden, dan kunnen we hier het snorkelen afvinken. Afsluiten doen we met koshari (lokale fastfood) in Caïro.

De reis was zeker een uitdaging voor ons als begeleiders, want je wordt verwacht iedereen in het oog te houden, aandacht te geven, te luisteren en te kijken hoe het met ze gaat. Maar voor deze jongeren is die uitdaging nog groter. Maar wat zie je hen tijdens hun reis bloeien – als je zou spreken van grenzen verleggen, dan doen zij dit allemaal! Dat gaat van iets eenvoudig als zelf het eten bestellen, een babbeltje met een Egyptenaar maken, gevoelens uitdrukken, genieten van kleine dingen, de heimwee even opzijzetten of springen van een boot in het water. Het is ontroerend als je op het einde van de reis opgewacht wordt door vrienden en ouders, die zo enthousiast al de verhalen gehoord hebben over wat iedereen op reis heeft meegemaakt, wetende dat ze het maanden later nog oneindig veel keren zullen mogen aanhoren, hoe goed het in Egypte was.

Wel ja, dat noemen ze nu eens voldoening krijgen.

Dit artikel verscheen in De Karavaan januari 2024.

Hannibal vzw organiseert vakanties voor kinderen en jongeren, van 6 tot 30 jaar, met en zonder beperking.

De toekomst is inclusief

Luister mee naar het verhaal van Carla, ex-collega op de reiswerking en inclusieve projecten bij Karavaan, en Jannes, begeleider van de inclusieve reis naar Burgos in Spanje.

Het feit dat reizen in deze tijden minder vanzelfsprekend is geworden, houdt ons niet tegen om erover te dromen. Want wat is er meer heilzaam dan andere streken verkennen, nieuwe mensen ontmoeten en welgekomen rust ervaren tijdens vakantiedagen? Heel wat mensen trekken er als vrijwilliger op uit tijdens de verlofdagen. Zij helpen op die manier vakantiedromen van anderen waar te maken.

Verhalenmaker Eva De Groote maakte dit luisterverhaal voor Iedereen Verdient Vakantie.